ABD ve Körfez İşbirliği Konseyi Üyesi Devletlerin Güç Politikası Hakkında Bir Değerlendirme [RAPOR 3/2020]

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), II. Dünya Savaşı sonrası yeniden oluşan sistemik uluslararası politika yapısında önemli etkiye sahip bir aktör haline gelmiştir. II. Dünya Savaşı sonrası süreçte Realist perspektif uzunca bir süre rakipsiz bir yaklaşım olarak değerlendirilmiştir. Ancak ABD’nin hegemonik gücünün tartışmaya açıldığı, özellikle de 1970’lerde ortaya çıkan ekonomik gelişmeler sonucunda eleştirel yaklaşımlar da hayli dikkate alınır bir hale gelmiştir. Bu çerçevede SSCB’nin de çöküşünün etkisi ile oluşan sistemik yapının bir krize sahne olduğu ve yeni dünya düzeninin oluştuğu şeklinde söylemler ortaya konulmuştur. Bu bakış açısına karşın güncel uluslararası politika ortamında ortaya çıkan ve devletin uluslararası politika sisteminde eyleme biçimleri üzerinden tanımlanan olaylar dikkate alındığında; asıl tartışmanın sistemik yapının krizinden ziyade sistemik yapının içinde gerçekleşen krizlerin günümüz uluslararası siyaset ortamını etkilediği görüşü daha net bir şekilde görülebilmektedir.

Ancak sistemik uluslararası politika yapısında krizlerin süreklilik kazanması araştırmaya değer bir alanı da beraberinde getirmektedir. Bunun en temel sebebi de yapının bir devletin iç politikasındaki gibi hiyerarşik olmasından ziyade anarşik olmasıdır. Buna göre yapıdaki krizlerin ortaya çıkış sebebinin bizatihi devletlerin güç kapasitesi dağılımı, yönetimi ve ilişkileri dolayısıyla ortaya çıkan bir anarşik yapı olduğu da ifade edilmektedir. Bu noktada temel soru devletlerin güç sahibi olduğu için mi anarşinin sistemik uluslararası siyaset yapısında olduğu yoksa anarşik bir yapının olması dolayısıyla devletlerin güç unsurlarını öne çıkardığıdır. Aslında bu soru bir tavuk-yumurta ikilemidir.